Radziechowy – Wieprz

Powierzchnia: 6486 ha

Ludność: 12 997 mieszkańców

Sołectwa: Radziechowy, Wieprz, Przybędza, Juszczyna, Brzuśnik, Bystra

Strona internetowa: http://www.radziechowy-wieprz.pl

Gmina Radziechowy-Wieprz to gmina pełna wiejskich klimatów nieskażonych komercją. Znaleźć w niej można bardzo ciekawe stare domostwa, ustrojone kwiatami kaplice i kapliczki przydrożne. Centralna część gminy leży w Kotlinie Żywieckiej, zachodnia w Beskidzie Śląskim, a wschodnia – w Beskidzie Żywieckim. Znaczną część jej obszaru zajmują lasy. Biegnące przez gminę rzeka Soła oraz droga S-69 i szlak kolejowy z Żywca do Zwardonia rozdzielają ją na dwie części. W gminie Radziechowy-Wieprz wyznakowano ponad 25 km ścieżek rowerowych, biegnących przez wszystkie jej miejscowości. To stąd biorą swój początek znakowane szlaki na Baranią Górę, Skrzyczne, Magurkę Radziechowską i Wiślańską. Osoby zainteresowane turystyką religijną zobaczą w gminie mnóstwo starych kaplic i kapliczek przydrożnych, a także zabytkowy kościół św. Marcina w Radziechowach oraz kościół Nawiedzenia NMP w Juszczynie. Punktem przyciągającym wielu turystów i pielgrzymów jest góra Matyska z Krzyżem Jubileuszowym, nazywana „Golgotą Beskidów”. Matyska jest także jednym z ulubionych miejsc paralotniarzy. Na terenie gminy Radziechowy-Wieprz żyją, mieszkają i tworzą utalentowani twórcy ludowi, wśród nich Anna Ficoń – artystka ludowa, jedna z najwybitniejszych rzeźbiarek w regionie Beskidów. Jej rzeźby można oglądać w galeriach, muzeach etnograficznych oraz w zbiorach prywatnych w kraju i za granicą, można również przyjechać do Wieprza, do przydomowej, małej galerii będącej izbą pracy twórczej, i obejrzeć prace, które tam zgromadziła: m.in. przedstawienia maryjne (Pieta, Madonna), chrystologiczne (Frasobliwy, Ukrzyżowanie), szopki i postaci świętych. Anna Ficoń była wielokrotnie nagradzana przez ministrów Kultury i marszałka województwa śląskiego m.in. Nagrodą Oskara Kolberga za zasługi w dziedzinie kultury. Również w miejscowości Juszczyna mieszka wielu innych twórców ludowych, np. Maria Grzegorek– bibułkarka, gawędziarka, oraz Andrzej Murański – bibułkarz, gawędziarz, zielarz. W gminie działają także zespoły regionalne: Zespół Pieśni i Tańca „Jodełki” oraz Zespół Regionalny „Grojcowianie” z Wieprza, które wiernie i zgodnie z tradycją prezentują taniec i muzykę, pieśni i obrzędy, zwyczaje, gwarę oraz stroje górali żywieckich.

Golgota Beskidów na Matysce w Radziechowach Pomiędzy miejscowościami Radziechowy i Przybędza koło Żywca, w południowo-zachodniej części Kotliny Żywieckiej, położone jest wzgórze Matyska (609 m n.p.m.). Stok Matyski po stronie wschodniej łagodnie opada ku niższym wzniesieniom: Jagoda i Podleszcze. Od 2001 r. Matyska stała się celem wędrówek pielgrzymów ze względu na stojący tam ogromny Krzyż Milenijny oraz ukończoną w 2009 r. drogę krzyżową z czternastoma stacjami – Golgotę Beskidów. Krzyż wykonany jest ze stali nierdzewnej, co powoduje, że w promieniach słońca lśni i jest widoczny z daleka. Został wzniesiony przez miejscowych parafian dla uczczenia Roku Jubileuszowego przypadającego na pontyfikat Ojca Świętego Jana Pawła II. Ze szczytu wzgórza można podziwiać przepiękną panoramę okolicy – stąd rozpościera się widok na Bielsko-Białą, Beskid Mały, Żywiec, Jezioro Żywieckie, wiele szczytów Beskidu Śląskiego i Żywieckiego, w tym m.in. Skrzyczne, Babią Górę, Rysiankę, Lipowską.

Kościół pw. św. Marcina w Radziechowach Zarówno kościół św. Marcina w Radziechowach, parafia radziechowska, jak i sama wieś Radziechowy należą do jednych z najstarszych w Kotlinie Żywieckiej. Przed Radziechowami wg źródeł historycznych istniały parafie w Żywcu, Gilowicach, Cięcinie i Lipowej. Jako datę powstania parafii przyjęto rok 1390. Kościół był wielokrotnie przebudowywany i rozbudowywany, a w 1590 r. był już murowany i bogato wyposażony. Zgromadzono w nim wiele cennych zabytków sztuki sakralnej. Świątynia posiada wiele cech gotyckich, potwierdzających jej wczesne pochodzenie, co uwidocznione jest szczególnie w prezbiterium. W XVII i XVIII w. kościół został przebudowany: przedłużono nawę, dobudowano kaplicę św. Izydora, a także dostawiono wieżę, co sprawiło, że obiekt zyskał wygląd barokowy. W XX w. wybudowano nawę południową. Późnogotycka figura Madonny z Dzieciątkiem z ok. 1510 r. to najcenniejszy zabytek znajdujący się w kościele. Ołtarze i figury apostołów utrzymane są w stylu barokowym.

Kościół pw. Nawiedzenia NMP w Juszczynie to przykład kontynuacji drewnianego budownictwa sakralnego na Żywiecczyźnie. Wezwanie kościoła dotyczy tragicznego wydarzenia z 1908 r., kiedy to miała miejsce powódź związana z oberwaniem chmury, podczas której zginęło 21 osób. Mieszkańcy zapragnęli, aby nawiedzała ich Matka Boża, opiekowała się nimi i chroniła ich przed ciężkimi klęskami, stąd inicjatywa budowy kościoła. Świątynia jest drewniana, zbudowana na kamiennej podmurówce, z zewnątrz i od wewnątrz szalowana deskami, ze sklepieniem kolebkowym zdobionym rzeźbami w kształcie dziewięćsiłu. Dach i wieża, się od południowej strony, pokryte są miedzią. Wieża jest zwieńczona hełmem, na którym umieszczono metalowy krzyż. W trójbocznym prezbiterium znajduje się główny ołtarz w stylu pseudogotyckim, a na nim drewniane rzeźbione lichtarze. W ołtarzu widnieje obraz przedstawiający Nawiedzenie NMP. Znajdują się tutaj dwa boczne ołtarze, również w stylu pseudogotyckim. W ołtarzu po lewej stoi figura Najświętszego Serca Pana Jezusa, a w górnej kondygnacji widać św. Wojciecha nawracającego na chrześcijaństwo. W ołtarzu po prawej zaś stoi figura św. Józefa z Dzieciątkiem na ręku, a w szczycie posążek Maryi z Dzieciątkiem na ręku w postawie przypominającej kontrapost gotycki.

Kapliczka pw. MB Częstochowskiej na Foksowej Kępie, Horolna przy Cesarce Kapliczka na Horolnej to miejsce, gdzie pochowani zostali górale, zbójnicy i żołnierze z oddziału królewskiego Stefana Bidzińskiego, którzy walczyli w obronie Polski przed potopem szwedzkim. W marcu 1656 r. Szwedzi bez większego oporu spalili i splądrowali część Żywca. Ze Szwedami walczyli zbójnicy, licząc na bogate łupy. Kapliczka jest domkowa, nakryta blaszanym dachem. W środku w absydzie znajduje się ołtarzyk z dwiema kolumnami, między którymi umieszczono obraz MB Częstochowskiej. Kaplica stoi przy Cesarce, czyli historycznej drodze z Żywca do Węgierskiej Górki. Kaplicę ufundował w 1868 r. Maciej Foksa.

Magurka Radziechowska znajduje się na wysokości 1108 m n.p.m. w Beskidzie Śląskim. Należy do głównego grzbietu Pasma Baraniej Góry i wznosi się nad doliną Soły. Magurka na swych stokach posiada liczne wychodnie i ostańce skalne. Atrakcją dla ambitnych turystów może być również poszukiwanie rosnącej tutaj, a tak rzadkiej w Polsce wierzbownicy zwieszonej. Na wschód od szczytu rozciąga się pasmo hal zwanych wspólnie Halą Radziechowską (980––1050 m n.p.m.). Przez długie lata funkcjonował tu szałas pasterski, a górale z pobliskich wsi – Radziechów i Ciśca – wypasali owce. Z końcem XX w. pasterstwo na tym terenie zanikło, a szałas uległ zniszczeniu. Teraz, choć nieregularnie, zaczyna wracać wypas owiec na tej hali. Magurka Radziechowska jest łącznikiem licznych szlaków turystycznych, które biegną z Radziechów i Węgierskiej Górki na Baranią Górę, Skrzyczne i Malinowską Skałę. To również tędy przebiega Główny Szlak Beskidzki (czerwony), łączący Ustroń w Beskidzie Śląskim z Wołosatem w Bieszczadach.